Vì sao nói rằng qua thiên bút của Nguyễn Tuân con người Tây Bắc thật xứng đáng quý giá như vàng?
a. Trí dũng, tài hoa
– Người lái đò có một trí nhớ tuyệt vời về những luồng nước và những con thác hiểm trở. Ông lái đò "đã nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá. Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này", "nắm được cái quy luật tất yếu của dòng nước sông Đà" nên trước thác ghềnh hung bạo, ông vẫn bình tĩnh điều khiển thuyền an toàn. Sở dĩ ông lái đò có sự hiểu biết sâu sắc cùng với những kinh nghiệm quý báu là do ông đã xuôi ngược nhiều lần trên sông Đà.
– Ông lái đò là người thích phiêu liêu mạo hiểm. Vì vậy tác giả đã chú ý miêu tả cuộc chiến đấu của người lái đò với sóng nước sông Đà. Trong cuộc chiến đấu vượt qua bao vòng vây của thác ghềnh hung bạo, người đọc đã thấy được sự dũng cảm, mưu trí và điêu luyện, thuần thục trong việc điều khiển con thuyền của người lái đò.
b. Phong thái ung dung, bình dị
– Trước thác ghềnh hung bạo, ông lái đò dũng cảm, táo bạo, liều lĩnh, thế nhưng khi vượt qua thì tất cả đều trở thành bình thường "sóng thác xèo xèo tan trong trí nhớ". Tác giả đã miêu tả phong thái ung dung của những người lái đò khi họ "đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và toàn bàn tán về cá anh vũ, cá rầm xanh… cũng chả thấy ai bàn thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua". Cuộc sống của họ thường nhật phải đối diện với thiên nhiên khốc liệt, "ngày nào cũng chiến đấu với sông Đà dữ dội, ngày nào cũng giành lấy cái sống từ tay những cái thác" cho nên với họ tất cả đều "không có gì là hồi hộp đáng nhớ".
Như vậy ông lái đò được miêu tả như một người lao động dũng cảm lại vừa như một nghệ sĩ tài hoa của sông nước, rất mực điệu nghệ trong công việc của mình. Nguyễn Tuân đã tạo nên tình huống đầy thử thách để nhân vật bộc lộ rõ phẩm chất của mình. Để tô đậm nét tài hoa nghệ sĩ của ông lái đò, tác giả đã sử dụng một ngôn ngữ miêu tả đầy cá tính, giàu chất tạo hình, hoàn toàn phù hợp với đối tượng.
– Ông lái đò được miêu tả như một người lao động dũng cảm lại vừa như một nghệ sĩ tài hoa của sông nước, rất mực điệu nghệ trong công việc của mình. Nguyễn Tuân có ý thức tạo nên tình huống đầy thử thách để nhân vật bộc lộ rõ phẩm chất của mình. Để tô đậm nét tài hoa, nghệ sĩ của ông lái đò; tác giả đã sử dụng một ngôn ngữ miêu tả đầy cá tính, giàu chất tạo hình, hoàn toàn phù hợp với đối tượng.
– Đằng sau những con người giản dị vô danh đó là cuộc đấu tranh chinh phục thiên nhiên dữ dội khiến họ trở nên kì vĩ, lớn lao. Họ đã chiến thắng trong cuộc chiến không cân sức với thiên nhiên nhờ kinh nghiệm giàu có, sự ngoan cường, ý trí quyết tâm. Tất cả những điều đó đã đưa họ đến thắng lợi huy hoàng, tô đậm cho khúc tráng ca về sự nghiệp lao động vinh quang của con người mới. Họ đúng là chất vàng mười của tây bắc mà tác giả dày công tìm kiếm.
Phong cách Nguyễn Tuân có cảm hứng đặc biệt đối với những hiện tượng gây ấn tượng mạnh mẽ, tác động giữ dội vào giác quan. Hành trình vượt thác ghềnh nguy hiểm của ông lái đò và tính cách hung bạo, dữ dằn của con sông.
Tiếp cận con người trên phương diện tài hoa nghệ sĩ và khám phá sự vật trên phương diện văn hóa thẩm mĩ: Ông lái đò không chỉ là một người lao động dũng cảm, giàu kinh nghiệm mà còn là một nghệ sĩ tài hoa của sông nước. Dòng sông bên cạnh sự hung dữ còn thể hiện nét đẹp thơ mộng trữ tình rất riêng.
Tác phẩm thể hiện sự tài hoa và uyên bác nhờ sự vận dụng tài tình vốn kiến thức sâu rộng địa lý, lịch sử, quân sự, võ thuật, điện ảnh, văn học để liên tục sáng tạo nên những vẻ đẹp biến ảo khôn lường của thiên nhiên và con người Tây Bắc khiến người đọc phải ngạc nhiên, thán phục.
Nét độc đáo thể hiện bằng cách sử dụng thể tùy phút pha chút bút kí với kết cấu phóng túng, câu văn dài hơi, cách dùng từ độc đáo in đậm cá tính sáng tạo của tác giả nên đằng sau bức tranh thiên nhiên và con người Tây Bắc luôn hiện diện một cái tôi nghệ sĩ tài hoa với giác quan tinh nhạy và trí tưởng tượng dồi dào.
– Với ba khả năng tuyệt vời của mình (sự quan sát tinh tường, trí tưởng tượng phong phú và tư duy liên tưởng so sánh bất ngờ) kết hợp việc sử dụng cấu trúc câu trùng điệp phối hợp linh hoạt, đầy sáng tạo các biện pháp tu từ. Tác giả đã làm nổi bật lên hình tượng sông Đà như một biểu tượng về sức mạnh dữ dội và hùng vĩ nhưng cũng đầy thơ mộng của thiên nhiên đất nước. Hình tượng thiên nhiên này cũng chính là phông nền cho sự xuất hiện và tôn vinh vẻ đẹp của người lao động trong giai đoạn mới.
– Qua đó, nhà văn cũng đã bộc lộ được sự tài hoa của mình khi liên tục sáng tạo nên những vẻ đẹp khôn lường khiến người đọc phải ngạc nhiên, thán phục. Đó là sự tài hoa thiên bẩm cùng với nền tảng là một vốn kiến thức uyên bác về cả nghệ thuật lẫn cuộc đời; sự dày công quan sát, tìm hiểu đối tượng cần tiếp cận, khám phá cũng như tình cảm man mác mà sâu nặng, đằm thắm và giàu sức sống, đầy tươi trẻ giành cho tổ quốc.
