Đề bài: Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Bài làm
Nhắc đến thơ tình không thể không nhắc đến nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. Ngôn ngữ thơ của bà mộc mạc, bình dị nhưng nói lên được khát vọng tình yêu của người phụ nữ. Trong số những tác phẩm của bà, bài thơ Sóng là một câu chuyện hay về tình yêu của một cô gái. Tác giả đã mượn sóng – một hình ảnh quen thuộc đối với tất cả mọi người để gửi gắm nỗi niềm tâm sự của một người con gái khi yêu.
Trong bài thơ, sóng là một hình ảnh ẩn dụ để Xuân Quỳnh miêu tả tâm trạng của người con gái khi yêu. Bên cạnh sóng, bài thơ còn có hình tượng Em. Có lúc đó là hai đối tượng khác nhau. Có lúc, sóng và em lại hòa quyện vào làm một. Còn nhớ Xuân Quỳnh cũng có một bài thơ khác lấy hình ảnh thuyền và biển để nói về tình yêu đôi lứa. Giờ đây, bà lại mượn hình ảnh sóng để diễn tả hết các cung bậc của cảm xúc trong tình yêu:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Mở đầu bài thơ là những tính từ để nói về sóng nhưng đó cũng là những tính từ để chỉ cảm xúc, tính cách của người con gái. Một cô gái đang yêu lúc nào cũng có sự dữ dội khi muốn chiếm đoạt, muốn người kia là của riêng mình, có dự dịu êm khi quan tâm đến người kia, có sự ồn ào khi muốn cả thế giới biết đến tình yêu của mình nhưng có khi cũng lặng lẽ chỉ muốn đôi mình biết với nhau. Thật mâu thuẫn, thật khó hiểu nhưng đó với là người con gái khi yêu. Không ai hiểu sóng, cả sông cũng không hiểu sóng. Vì vậy mà sóng tìm ra tận bể, tìm đến chốn mênh mông và rộng lớn hơn. Bản thân người con gái có lẽ cũng chẳng thể hiểu nổi mình khi yêu. Ở khổ thơ tiếp theo, con sóng của thiên nhiên đã chuyển thành con sóng của tình yêu. Tình yêu của con người là thứ gì đó rất khó có thể lý giải. Vì sao đôi lứa yêu nhau? Câu hỏi ấy ngay cả người trong cuộc cũng khó mà giải thích cho trọn vẹn. Yêu thì chỉ biết là yêu thôi. Nhưng dù trải qua bao nhiêu thời điểm “ngày xưa”, “ngày sau” thì sóng hay là tình cảm của người con gái dành cho chàng trai vẫn vẹn nguyên như vậy.
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Có thể thấy sóng ở đâu cũng giống nhau, có lúc thì ồn ào dữ dội, có lúc lại lặng lẽ dịu êm. Còn con người dù sống ở thời đại nào thì vẫn luôn cháy bỏng trong người một khát vọng về tình yêu. Tình yêu khiến con người ta trở nên thăng hoa hơn. Cái khát vọng ấy khiến con người ta bồi hồi. Khó diễn tả lắm cái cảm giác khi nhớ thương một người nào đó. Mặc dù người ta vẫn nói tình yêu không có tuổi nhưng có lẽ tuổi trẻ là lứa tuổi mà người ta khát khao nhiều nhất cho tình yêu. Người ta nghĩ đến nhau, nghĩ đến chuyện tương lai sau này:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Trước muôn trùng sóng bể hay trước sự mênh mông của cuộc đời, người con gái lại tự hỏi mình từ nơi nào sóng lên. Cũng có thể đó là một câu hỏi ẩn chứa trong đó nỗi niềm rằng con sóng tình của em dành cho anh bắt nguồn từ đâu. Càng nghĩ càng cảm thấy không thể có một câu trả lời nào thỏa đáng:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Những câu thơ tiếp theo lại thể hiện một nỗi nhớ đến cồn cào gan ruột của người con gái. Tình yêu quả thực khiến người ta thay đổi tới quên mình. Nỗi nhớ theo cô gái vào cả trong những giấc mơ. Để rồi dù có đi tới phương trời nào thì trái tim cũng chỉ hướng về một phương đó chính là phương anh.
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Tình yêu giống như một thứ ánh sáng soi đường chỉ lối cho con người ta hướng về với người mình yêu. Để dù có trải qua trăm ngàn sóng gió thì cuối cùng những người yêu nhau cũng trở về bên nhau. Cũng giống như sóng ở phía ngoài đại dương kia vượt qua bao cách trở cuối cùng cũng sẽ vỗ về bờ:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Tình yêu là một thứ tình cảm kì diệu, nó tiếp cho con người thêm sức mạnh để vượt qua tất thảy những khó khăn, thử thách trong cuộc đời. Nhưng, đứng trước tình yêu, nhà thơ cũng cảm nhận được cái ngắn ngủi của mỗi cuộc tình. Tình yêu lúc mới chớm thì mạnh mẽ và quyết liệt. Nhưng tình yêu là thứ rất mong manh, nếu không quyết liệt thì có mà níu giữ. Đoạn cuối bài thơ là sự trăn trở của tác giả khi muốn tình yêu đôi lứa tồn tại mãi mãi với thời gian:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Một khát vọng quả là bình dị của người con gái trong tình yêu. Bài thơ thể hiện đúng cái chất của Xuân Quỳnh, vừa có sự dịu dàng chân thật lại vừa có cái dữ dội bỏng cháy. Bà quả không hổ danh là một trong những nữ sĩ viết thơ tình hay nhất mọi thời đại.
Nhã Đan